KONTAKTÖR

KONTAKTÖR

Elektrik ile çalışan ürünlerin kontrolünü uzaktan kontrol etmek için kontaktör kullanılır. Kontaktörün güç devresi ile çalıştıracağımız bir yükü (motor, aydınlatma, kompanzasyon, transfer vb.) veya kontrol etmek istediğimiz başka bir devrenin kumandası için kontaktörün bobinine vereceğimiz enerjiyi kontrol ederek aç/kapa yapabiliriz. Görevi elektrik devresinde güç(kuvvet) veya kumanda(yardımcı) için anahtarlama yapmaktır. Dolayısıyla ilk ayırım Güç(kuvvet) Kontaktörü ve Kumanda kontaktörü olarak yapılmaktadır.

Kumanda kontaktörü (Yardımcı kontaktör) için genelde kontak akım değeri 10A dir.
Bobin gerilimleri AC veya DC olabilir. AC kumanda gerilim değerleri : 12V, 24V, 48V, 110V, 220V

     
Kumanda kontaktörleri seçimi ihtiyaç duyulan kontak sayısına göre belirlenir. NA-Normalde Açık Kontak ve NK-Normalde kapalı kontak anlamına gelmektedir. Kontaktörlerde kontak sayıları 4 kontak olup aşağıdaki gibi gösterilir.

40 4NA
31 3NA + 1NK
22 2NA + 2NK

Bazı kumanda kontaktörlerinin üzerine ilave kontak takılarak kontak sayısı çoğaltılabilir.

Güç Kontaktörü (Kuvvet Kontaktörü) seçimi yapılırken öncelikle belirlenmesi gereken yükün durumudur. Omik yükler için AC1, Motor ve Kompanzasyon yükleri için AC3 ve frenleme yapılan motor vb ağır hizmet tipi için AC4 sınıfı kullanılır.

Tüm güç kontaktörlerinin üzerinde AC1 ve AC3 akım değeri ayrı ayrı belirtilir. Üretici firmaya göre farklılık gösterebilir. Aşağıdaki şekilde belirtilir :

[Anma Akımı(A), <380/440V AC3 , <55C ]   —   [ Termik Akım (A)  AC1(Ith), <60C ]

AC3 Anma Akımı değeri motor güç(kW) serisine göredir. Ticari olarak bu değer kullanılır.

Bobin gerilimi AC / DC olabilir. AC kumanda gerilim değerleri : 12V, 24V, 48V, 110V, 220V
Güç kontaktörlerinin üzerinde yardımcı kontaklar bulunmakta olup ilave yardımcı kontak ekleyerek ihtiyacınıza göre sayısını artırabilirsiniz.

Motor dışı uygulamalarda özellikle transferlerde güç kontakları 4 kutuplu seçilmesi önerilir.

Kompanzasyon Kontaktörleri :

Kompanzasyon için kullanmış olduğumuz kondansatörlerin ilk devreye girişte çekmiş oldukları akım kondansatörün nominal değerinin çok üzerinde olması sebebiyle seçiminizi ya daha yüksek AC3 akım değerli kontaktör ile yapacaksınız ( kontak aşınması hızlı olacağı ve maliyeti yüksek olduğu için önerilmez)  yada özel üretilmiş kondansatör kontaktörü ile yapacaksınız.  Harmonik filtre reaktörü kullanıyorsanız uygun güç kontaktörü seçebilirsiniz.

Bazı Kontaktör  Markaları :

ABB   FEDERAL     SİGMA     SCHNEIDER  LS

SIEMENS   LOVATO   ENTES   EATON   VİKO
———————————————————————————————–

Elektronik Kontaktörler  ( Solid State Kontaktörler)

Elektronik kontaktörlerin mekanik kontaktörlerden farkı yapısında hareketli parça bulunmamasıdır. Sağlam, uzun ömürlü ve hızlıdır. Elektronik (solid-state) kontaktörler Tek veya üç fazlı ve tipe bağlı olarak yön değiştirme fonksiyonlu olarak temin edilirler. Pratik olarak sonsuz ömür, titreşimlere ve zararlı maddelere dayanım ile her yerde kullanılabilirler. Tristör kontrollü çalışan elektronik kontaktörler, sinüs eğrisinin zaman eksenini kestiği noktalarda ( Sıfır Değerlerinde) devreye girer ve devreden çıkarlar. Böylece yüksek frekanslı parazit gerilimler oluşmaz. Üç besleme şebekesinde hatasız anahtarlama yapılabilir. Ayrıca, 24 V DC veya 230 V AC giriş gerilimi ile kolay kontrol yapılabilir.Modülün aşırı ısındığı durumda opsiyonel termik sigorta devreyi keser.

Elektronik (Solid-State) kontaktörlerin avantajları ;

► Mekanik aşınmanın olmaması
► Titreşimsiz çalışması
► Yüksek hız ve tekrarlanan anahtarlama işlemi için ideal olması
► Sessiz çalışması
► Input / Output arası Opto-izalasyon sağlaması
► Kıvılcım oluşturmaması
► Radyo frekansını ortadan kaldırması
► Motor devrelerinde sinüs eğrisi sıfır değerinde açma ve kapama yapmasından dolayı motorun ısınması en az değerde olması
► Aşınmasız elektronik elemanlar sayesinde güvenilir ve hızlı anahtarlama

gibi özellikleri tercih edilmelerinin ana sebeplerindendir.

Elektronik (Solid-state) kontaktörler Uygulamaları;

►Endüstriyel motorların kumandalarında

► Motor Devir Yönü Değiştirmede ( Elektronik Motor Kontaktörleri ); ( Vinç / Zincirleme uygulamaları, Otomatik açılan / kapanan Kapı / Geçit, Otomatik Panjur, Çok sıkı devir yönünü değişmesi gereken motor uygulamaları v.b. )

► Çok sık açma kapama yapılması gereken uygulamalarda; Sık çalışıp ve durması gereken fan motor kontrolü uygulamalar v.b.

► Sıcaklık kontrolü uygulamalarında; Plastik ekstrüzyon / Kalıp makineleri, Elektrikle ısıtılan Fırınlar / Paketleme makineleri, Isı mührü ve benzeri uygulamalarda kullanılırlar.

Üretim makineleri
Sıcaklık kontrolörleri
Konveyör sistemleri
Işık ve aydınlatma sistemleri
Kızaklar
Ayırma filtreleri
Gemi dümeni dişlisi
————————————————————————————————-

STATİK KONTAKTÖR

Statik kontaktör, kompanzasyon panolarında kullanılmak için tasarlanmış,  üç tiristörlü, kondansatör veya endüktif reaktör devrelerinde anahtarlama yapmaya uygun yapıda yüksek teknoloji ürünü bir cihazlardır. Cihaz 3 tiristörlü olması sayesinde üç monofaze yükü sürebilir.

Tristör kontrollü Statik kontaktörler hızlı değişen reaktif yüklerin kompanzasyonunda kondansatör kademelerinin devreye alınması/çıkartılmasında ( örnek punto makinaları) ve hastane, ofis gibi elektriksel gürültüye duyarlı cihazların bulunduğu ortamlarda sessiz çalışması nedeniyle ideal çözüm sunarlar.

Gerilim sıfır geçiş kontrollu olarak devreye girer, Akım sıfır geçiş kontrollu devreden çıkar, Anahtarlama anında akım pikleri oluşturmaz. Yüksek I²T / A²S dayanımı.Yüksek di/dt dayanımı.

Statik kontaktörler, eşdeğer oldukları mekanik kontaktörlere oranla önemli avantajlar sunarlar. Bunlar sessiz çalışma, hızlı anahtarlama, sonsuz anahtarlama ömrü ve elektriksel gürültü yaratmadan çalışma sayılabilir.

Cihazlar entegre koruma fonksiyonları sayesinde yüksek sıcaklık gibi arıza kaynaklarına karşı korunmuştur. Fan sadece gerekli durumlarda devreye girer. Böylece fan ömrü korunmuş ve enerji tasarrufuna katkı da sağlar.